نقشه صنعتی اشتغال تا پایان 3 فصل نخست سال 1396

اقتصاد گردان - علاوه بر این اگرچه روند صدور پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده طی این مدت در اکثر استان‌های کشور مثبت گزارش شده، اما در عین حال 12 استان در کشور با کاهش صدور پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی مواجه شده‌اند. جزئیات آماری حاکی از این است که تا پایان سه فصل نخست سال جاری، 4158فقره پروانه بهره‌برداری صنعتی با سرمایه‌گذاری به میزان 207هزار میلیارد ریال و اشتغال 68هزار و 171 نفر صادر شده است. 

مقایسه ارقام فوق با مدت مشابه سال گذشته نشان‌دهنده، روند افزایشی 6.7درصدی در تعداد و 25.8درصدی در سرمایه‌گذاری و 19.2 درصدی در اشتغال است. متوسط سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی یک واحد در این دوره 49.9میلیارد ریال عنوان شده که بالاترین اشتغال ایجاد شده را استان اصفهان با 6468 نفر به خود اختصاص داده است.

روند صدور پروانه‌های صنعتی

 سه فصل نخست سال جاری در حالی سپری شد که طی این مدت حدود 4هزار و 158فقره پروانه بهره‌برداری صنعتی در کل کشور صادر که منجر به اشتغال بیش از 68هزار نفری شد. مجموع سرمایه‌گذاری در این زمینه نیز به بیش از 207هزار میلیارد ریال می‌رسد. این آمار نشان از رشد در تمام این بخش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد. بر این اساس به نظر می‌رسد، بتوان از روند رو به رشد سرمایه‌گذاری صنعتی در کشور سخن گفت سرمایه‌گذاری صنعتی که با وجود تمام مشکلات موجود بر سر راه صنعت، تحقق پیدا کرده است.

مطابق آمار منتشر شده، 5 استان «اصفهان، تهران، خراسان‌رضوی، البرز و آذربایجان‌شرقی» توانستند بیشترین اشتغال‌زایی صنعتی را به خود اختصاص دهند. علاوه بر این در حالی که روند صدور پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده طی این مدت در اکثر استان‌های کشور مثبت بوده است، 12 استان در کشور نیز کاهش صدور پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی را شاهد بودند.

جزئیات روند صدور پروانه بهره‌برداری صنعتی در بازه زمانی یاد شده نشان می‌دهد که از تعداد پروانه بهره‌برداری صادره، 2327فقره آن پروانه بهره‌برداری ایجادی و 1831فقره آن پروانه بهره‌برداری توسعه‌یی است. بیشترین تعداد پروانه بهره‌برداری صادره در بین استان‌های کشور نیز مربوط به استان اصفهان با 362فقره و کمترین تعداد آن با 15فقره به استان خراسان‌جنوبی تعلق دارد. بالاترین اشتغال ایجاد شده را نیز استان اصفهان با 6468نفر به خود اختصاص داده است. افزون بر این بالاترین میزان سرمایه‌گذاری مندرج در پروانه‌های بهره‌برداری صادره را استان خراسان‌رضوی (33961.9میلیارد ریال) با سهم 16.4 درصدی به خود اختصاص داده است. از دیگر سو برآوردها نشان می‌دهد، متوسط سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی یک واحد در این دوره 49.9میلیارد ریال بوده است.

داده‌های آماری در گزارش عملکرد 9 ماهه منتهی به آذر سال 1396 وزارت صنعت، معدن و تجارت، صنایع کوچک و متوسط بیشترین سهم را از برنامه‌های اجرا شده این وزارتخانه به خود اختصاص داده‌اند و عمده طرح‌های نیمه تمام صنعتی در کشور نیز به همین گروه از صنایع تعلق دارد. به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های پیش‌رو و با تکمیل تدریجی این طرح‌ها، رشد صنعتی چشمگیری در انتظار بخش صنعت باشد.

از دیگر سو روند رو به رشد صدور پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی هم نشان‌دهنده آن است که رونق صنعتی افتان و خیزان در حال تحقق است. در پایان سه فصل سال 1396 و در قیاس با مدت مشابه سال گذشته صدور پروانه بهره‌برداری به لحاظ تعداد رشد 6.7درصدی به لحاظ سرمایه‌گذاری رشد 25.8 درصدی و به لحاظ اشتغال‌زایی نیز رشد حدودا به 19.2درصدی را شاهد بوده است. رشدی که تداوم آن می‌تواند علاوه بر بازگرداندن رونق به بخش تولید به رشد اشتغال‌زایی در کشور نیز کمک شایان توجهی کند. بر اساس آمار اعلام‌ شده در پایان سه فصل نخست سال 1396 بیشترین تعداد پروانه بهره‌برداری صادره در بین استان‌های کشور مربوط به استان اصفهان با 362 فقره اختصاص داشته است. از سوی دیگر بیشترین میزان سرمایه‌گذاری محقق شده در صدور پروانه بهره‌برداری به استان خراسان‌رضوی اختصاص داشته است. در این استان در 9 ماهه سال جاری حدود 34هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در زمینه مجوزهای صنعتی به ثبت رسیده است که احتمالا نشان می‌دهد، طرح‌های اجرا شده در این استان به لحاظ ابعاد از طرح‌های اجرا شده در دیگر استان‌ها بزرگ‌تر هستند.

 فرصت‌های شغلی جدید در استان‌های صنعتی

آمار مذکور در خصوص استان‌هایی که در این مدت بیشترین اشتغال‌زایی را به خود اختصاص داده‌اند نیز بیانگر آن است که استان‌های «اصفهان، تهران، خراسان‌رضوی، البرز و آذربایجان‌شرقی» پیشتازان اشتغال‌زایی صنعتی در این بازه زمانی بوده‌اند. به‌طوری که مطابق آمارها سهم استان «اصفهان» از اشتغال‌زایی در این مدت برابر با 6هزار و 468نفر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از 32.3درصدی را در این بخش تجربه کرده است. تعداد پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی صادره برای این استان نیز برابر با 362فقره بوده که برای آنها سرمایه‌گذاری بیش از 12هزار میلیارد ریالی صورت گرفته است.

 استان «تهران» دومین استانی است که در این مدت توانسته با ایجاد 5هزار و 943 نفر شغل در جایگاه دوم قرار گیرد. تعداد پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی صادر شده برای این استان برابر با 321 فقره با سرمایه‌گذاری بیش از 11هزار میلیارد ریالی بوده است.

 سومین استان موفق در ایجاد اشتغال استان «خراسان‌رضوی» با اشتغال‌زایی 5هزار و 543نفر بوده است. برای این استان در مجموع 200پروانه بهره‌برداری صنعتی صادر شده و سرمایه‌گذاری صورت گرفته نیز حدود 34هزار میلیارد ریال بوده است. اشتغال به وجود آمده برای استان «البرز» نیز در سه فصل نخست سال 1396 برابر با 5هزار و 179 نفر بوده که برای این استان در مجموع 214فقره پروانه بهره‌برداری صنعتی با سرمایه‌گذاری بیش از 11هزار میلیارد ریالی صورت گرفته است. سهم «آذربایجان‌شرقی» نیز در ایجاد اشتغال در زمان مورد بررسی برابر با 4هزار و 594نفر بوده است. در زمان مورد بررسی در مجموع برای این استان 361فقره پروانه بهره‌برداری صنعتی صادر شده است که سرمایه‌گذاری صورت گرفته برای این استان نیز بیش از 11هزار میلیارد ریال بوده است.

 با این همه به لحاظ درصد رشد در زمان مورد بررسی استان «کردستان» با رشد 149.7درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیشترین رشد را در ایجاد اشتغال نسبت به سایر استان‌ها در سه فصل نخست سال جاری تجربه کرده است. استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با رشد 113.4درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1395 توانست در جایگاه دوم در ایجاد اشتغال قرار گیرد. اما استان‌هایی هم بودند که میزان اشتغال‌زایی صنعتی در آنها در قیاس با مدت مشابه سال گذشته کاهش پیدا کرده بود. به عنوان نمونه اشتغال‌زایی صنعتی در استان خراسان‌جنوبی در قیاس با 9 ماهه منتهی به آذر سال 1395 حدود 63درصد کاهش را شاهد بود.

 شرح حال صنعت در مناطق آزاد

از سوی دیگر براساس آمار اعلام شده در میان 7 منطقه آزاد و ویژه اقتصادی فعال در کشور اگرچه در مقایسه با سایر استان‌های کشور شاهد ایجاد اشتغال چشمگیری نبوده‌ایم، اما رفع چالش‌های این مناطق نیز موجب شد تا در زمان مورد بررسی نسبت به  زمان مشابه سال قبل شاهد رشد چشمگیری در صدور پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی و ایجاد اشتغال باشیم. در این خصوص می‌توان به صدور 38 پروانه بهره‌برداری در منطقه آزاد «ماکو» اشاره کرد که ایجاد اشتغال 443نفری را برای این منطقه به همراه داشت. 

پروانه بهره‌برداری صنعتی صادر شده برای منطقه آزاد «ارس» نیز برابر با 27 فقره بوده که ایجاد اشتغال 610نفری را برای این منطقه به همراه داشته است. پروانه بهره‌برداری صنعتی صادر شده منطقه آزاد «قشم» نیز برابر با 12فقره بوده که ایجاد اشتغال 340نفری را به همراه داشته است. بیشترین میزان تغییر در تعداد فرصت‌های شغلی ایجاد شده نسبت به مدت مشابه سال گذشته اما از آن منطقه آزاد «چابهار» است. در این منطقه میزان اشتغال ایجاد شده در 9ماهه ابتدایی سال 1396 به 342مورد می‌رسد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشدی بیش از 877درصدی را شاهد بوده است.

 شاخص‌های سه‌گانه تعداد مجوزهای صادر شده، سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی برای منطقه آزاد انزلی اما در قیاس با مدت مشابه سال قبل دچار افت شده‌ است. بر این اساس تعداد پروانه‌های بهره‌برداری صادره افتی معادل 20.5درصد، سرمایه‌گذاری افتی معادل 53.1درصد و اشتغال‌زایی افتی معادل 34.9 درصد داشته است.