:
كمينه:۱۴.۷۹°
بیشینه:۱۴.۹۹°
Updated in: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۳:۱۴
توليد موتورهاي كم مصرف جديد گامي برای کاهش آلايندگي و مصرف سوخت

خودروهای کوچک وکم مصرف متناسب با شرایط خانواده ها، زندگی شهری، صنعت نفت و خودرو در ایران؛ خودروی کوچک زیباست! وهمه از آن سود می برند

تولید موتورهای کم مصرف گاز سوز وبنزین سوز، برقی و هیبریدی و متناسب با محیط زیست، نفع همه مردم و بخش های اقتصاد ایران را به همراه دارد و همه سود می کنند . این کار می تواند بحران ها و چالش های مختلف اقتصاد ایران از افزایش مصرف سوخت و کاهش درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت و رشد شدید مصرف نفت وگاز در داخل کشور، تا کسری بودجه دولت، مشکلات تقاضا برای خودروسازان در آینده و بهبود رضایت مشتریان و رفاه مردم، تناسب خودروها با بافت هندسی شهرها و کوچه و خیابان و معابر وجاده ها، جای پارک خودروها، کنترل آلودگی هوا و تعطیلی مدارس و بیماری ها و عصبیت و نارضایتی ها و... را کاهش خواهد داد
کد خبر: ۱۰۷۹۸۱
تاریخ انتشار: ۱۱ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۱:۴۱

اقتصاد گردان - محسن شمشیری:  تولید موتورهای کم مصرف گاز سوز و بنزین سوز، برقی و هیبریدی و متناسب با محیط زیست، می تواند بحران ها و چالش های مختلف تقاضا برای محصولات صنعت خودرو و رضایت مردم و رفاه جامعه، مشکلات زندگی شهری و تمرکز شدید در تهران و شهرهای بزرگ و مهاجرت و ورود و خروج بیش از 4 میلیون خودرو در شهر بزرگ تهران،  افزایش مصرف سوخت کشور و کاهش صادرات و درآمد نفت کشور، کسری بودجه دولت، تامین سوخت و مقابله با ترافیک و آلودگی هوا و پارک خودرو در کوچه ها و خیابان ها، ملاحظات زیست محیطی و آلودگی هوا و تعطیلی مدارس و ادارات و مشکلات دیگر را به صورت نسبی کنترل کند و در یک کلام توسعه پایدار را در دستور کار قرار دهد. درغیراین صورت افزایش 20 میلیون خودروی فعلی به 50 میلیون دستگاه در دو دهه آینده، تمام بخش های اقتصاد ایران را با رکود و بحران های مختلف مواجه خواهد کرد. این اقدام به صلاح و نفع و سود همه بخش های جامعه ایران است
 طراحی خودروهای کوچک و کم مصرف که متناسب با بعد خانوار ایرانی سه نفره باشد و با توجه به محدودیت  پارکینگ ها، معابر وکوچه ها و بافت هندسی شهرهای فعلی و جاده های ایران باشد، نه تنها می تواند رشد تقاضای خودرو در ایران و ادامه حیات خودروسازان و تحول اساسی صنعت خودرو را به همراه داشته باشد، و سودآوری موجود در صنعت خودرو، سرمایه گذاری و گردش مالی و اشتغال بیشتر را موجب شود، بلکه میزان رضایت مردم و رفاه جامعه از کاهش مصرف سوخت و خودروهایی متناسب با زندگی امروز مردم ایران، باعث گردش مالی و توسعه صنعتی کشور و بهبود روند سرمایه گذاری ها و تولید و ایجاد تقاضای موثر برای صنعت خودرو در سال های آینده خواهد شد و حتی مشکلات دولت، شهرداری ها و پلیس را نیز به تدریج کاهش می دهد و در مجموع، کارایی، بهره وری، و مدیریت زندگی اجتماعی را تقویت خواهد کرد. 
در حال حاضر، بسیاری از چالش ها و مشکلات موجود مردم، عدم کارایی و بهره وری، ترافیک، آلودگی هوا، اتلاف وقت و... ریشه در ساختار مشکل دار حمل و نقل کشور دارد.  که از کیفیت سوخت تولید شده در پالایشگاه ها، تا الگوی غلط تراکم فروشی در شهرها، معابر باریک و بافت هندسی نامناسب شهرها، نبود پارکینگ مناسب، عدم تناسب اندازه و مصرف سوخت خودروها با نیاز شهروندان و معابر وجاده ها و... را شامل می شود. 
بر این اساس، حل این معضلات گسترده به برنامه ای جامع با مشارکت صنعت نفت، صنعت خودروسازی، دولت، مجلس، مردم، و نهادهای عمومی مانند شهرداری ها، پلیس و... دارد که ابتدا با تغییر قوانین و مقررات، استفاده از خودروهای کوچک و کم مصرف و برقی و هیبریدی را تشویق کند و همزمان، نگاه فرهنگی جامعه به نوع استفاده از خودروها را تغییر دهد و مردم برای افزایش رفاه و رضایت خود و جامعه، استفاده از خودروهای کوچک و کم مصرف، برقی و هیبریدی را جایگزین خودروهای پر مصرف بنزین سوز کنند. 
اجرای چنین برنامه ای، نیازمند سرمایه گذاری های عظیم است که با کمک دولت، صنعت نفت و بانک ها و مردم امکان پذیر است . آمارها نشان می دهد که بعد خانوار در ایران از 5 نفر در سال 1357 به 3 نفر در سال های اخیر رسیده و تردد خودروهای عمدتا تک سرنشین به شدت رشد کرده است و اکنون حدود 30 میلیون خانوار داریم که اکثر آنها شامل زن و شوهر با یک فرزند، دو نفر بدون فرزند و یا  افرادی است که به صورت مستقل و مجرد زندگی می کنند از خودرو به صورت تک سرنشین استفاده می کنند و نیازی به خودروهای 4 نفره صندوق دار نیز ندارند. 


همچنین با توجه به وضعیت فعلی جاده ها و شهرها، نبود منابع کافی برای توسعه حمل و نقل عمومی، و گسترش فرهنگ خودروهای شخصی وخانوادگی به دلایل اجتماعی، پیش بینی می شود که تعداد خودروهای کشور که از 1.2 میلیون در اول انقلاب و سال 1357 به حدود 20 میلیون دستگاه در سال 1396 رسیده در دو دهه آینده به 50 میلیون خودرو برسد وسرانه خودرو که معادل یک خودرو به ازای هر 34 نفر بوده و اکنون به یک خودرو برای 4 نفر رسیده به سرعت به سمت یک خودرو برای دو نفر خواهد رسید. اما با وضعیت فعلی زندگی اجتماعی و شهری و جاده های کشور، ادامه روند فعلی حتی اگر ممکن باشد، چالش های آلودگی هوا، ترافیک و نارضایتی ها را افزایش خواهد داد و زندگی قفل شده را به تصویر می کشد. 

از سوی دیگر، ادامه رشد فعلی مصرف انرژی و سوخت  که از 500 هزار بشکه نفت خام درسال 1357 به 1.6 میلیون بشکه نفت و تقریبا معادل همین رقم مصرف گاز افزایش یافته و ظرف 40 سال 7 برابر شده، موجب شده که ظرفیت صادراتی و درآمد ارزی و بودجه عمومی دولت نیز کمتر شود و اقتصاد ایران که به خاطر وابستگی به نفت همواره با مشکلات ساختاری و درآمدی مواجه بوده، با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد و با 50 میلیون دستگاه خودرو، نمی توان انتظار صادرات نفت را در سال های آینده داشت. 
از آنجا که افزایش قیمت بنزین و انرژی نیز با مشکلات سیاسی و عدم مشارکت سیاستمداران و مردم مواجه است، افزایش قیمت سوخت و به کار گیری درآمد آن برای بهبود کیفیت سوخت، نوسازی و بازسازی پالایشگاه ها و وسایل مصرف کننده انرژی نیز در حد مورد انتظار نخواهد بود. 
جمع آوری خودروهای فرسوده نیز منابع مورد انتظار را نخواهد داشت و در نتیجه ناوگان حمل و نقل و چهره شهرها و جاده های ایران بدتر از وضعیت فعلی با انبوهی از خودروهای پر مصرف، تک سرنشین و ترافیک و آلودگی هوا و کاهش هر چه بیشتر کارایی و بهره وری و معضلات بسیار آن مواجه خواهد شد. 

براین اساس، دولت، وزارت نیرو، صنعت نفت و خودروسازان لازم است که منابع لازم برای کاهش مصرف  و بهبود کیفیت سوخت در پالایشگاه ها، افزایش تولید خودروهای کوچک و کم مصرف و برقی، ایجاد جایگاه های مناسب در شهرها و جاده ها برای شارژ موتورهای برقی، دوگانه سوز کردن خودروهای کوچک و کم مصرف را در دستور کار قرار دهند و از رشد فزاینده چالش ترافیک و آلودگی هوا و نارضایتی از کیفیت سوخت...جلوگیری کنند و تادیر نشده و تعداد خودروهای فرسوده و پر مصرف بیشتر نشده، چاره ای بیاندیشند. 
زیرا جامعه ای با بیش از 30 میلیون خودروی پر مصرف که هوای سالم برای تنفس ندارد و باید دوماه از سال را به خاطر آلودگی هوا تعطیل اعلام کند، قطعا در آینده با چالش های بیشتری مواجه می شود. 


نکته اساسی در این زمینه، توجه به این موضوع است که به دلیل پدیده گرمایش زمین و خشکسالی های فراوان، کاهش باران،  افزایش جمعیت ایران  و برداشت از منابع زیر زمینی و نابودی بسیاری از ظرفیت های زیست محیطی و دریاچه ها و... عملا فشارهای حاصل از مسائل زیست محیطی و رشد آلودگی هوا وترافیک و عصبیت ها و آثار حاصل از آن در آینده بیشتر احساس خواهد شد و تحمل این مشکلات برای مردم کمتر خواهد شد و عواقب اجتماعی و لطمه خوردن به نظام سلامت و هزینه آثار منفی دیگر را نیز  افزایش خواهد داد.
 در چنین شرایطی، دولت اگر برنامه و بودجه ای داشته باشد باید برای آب و فاضلاب هزینه کند و موضوع مهم تولید خودروهای کم مصرف و برقی وکوچک، به حاشیه خواهد رفت. 
لذا تا دیر نشده باید چاره ای اندیشید باید مشکلات ریشه ای آلودگی هوا و ترافیک، رشد شدید مصرف بنزین و ورود روزانه 1000 خودرو و موتور سیکلت به شهری مانند تهران و 30 میلیون خودرو و موتور را چاره اندیشی کرد. 
در شرایطی که گفته می شود حجم خودروها و تعداد آنها 8 برابر ظرفیت معابری شهری مانند تهران است، کم مصرف کردن و برقی کردن موتور و خودروها می تواند حداقل فشار موجود را 50 درصد کاهش دهد و فضایی برای تنفس ایجاد کند. 

فیات ایتالیایی کوچک 


توليد موتور كم مصرف در ايران خودرو

در این بین شرکت خودروسازی"ایران خودرو" یکی از پیشگامان عرصه تولید موتورهای کم مصرف به حساب می آید و این تکنولوژی به یکی از استراتژی های مهم و کلان این شرکت تبدیل شده است.

براساس آنچه ایران خودرویی ها پیش تر اعلام کرده اند، این شرکت قصد دارد استاندارد موتورهای فعلی خود را متناسب با استانداردهای روز سوخت، ارتقا دهد. بر این اساس، ایران خودرو برنامه های کوتاه مدت و میان مدت و بلندمدت را برای ارتقای استاندارد موتورهای موجود و همچنین تولید موتورهای جدید در نظر گرفته است که به ترتیب طی سال های 97 و 1400 و 1404 عملی خواهند شد. در واقع، برنامه‌های کوتاه‌مدت تا سال 97، برنامه میان‌مدت تا سال 1400 و برنامه بلندمدت نیز تا سال 1404 عملی خواهند شد. اگر برنامه ریزی های صورت گرفته طبق زمان معین پیش بروند، از سال 97 به بعد، با تحولی تدریجی در موتورهای ایران خودرو مواجه خواهیم بود، به نحوی که استانداردهای یورو5 و یورو 6 مصرف سوخت و آلایندگی، در محصولات ایران خودرو خودنمایی خواهد کرد.

این در حالی است که امروزه  برخي خودروهای داخلی از موتورهای نه چندان کم مصرف استفاده می کنند و این موضوع سبب هدر رفت سوخت و ایجاد آلایندگی نامتعارف شده است. بنابراین چنین حرکتی ا زسوی این خودروساز داخلی نه تنها باعث کاهش آلودگی هوا خواهد شد بلکه کاهش سرانه مصرف سوخت در کشور را به دنبال خواهد داشت که این مساله قطعا به نفع جامعه خواهد بود.

همچنین لازم به ذکر است که چندی پیش ایران‌خودرو با شرکت آلمانی "ماهله" قراردادی برای طراحی، توسعه، صنعتی‌سازی و توليد انبوه موتورهای جدیدش را امضا کرد این  پروژه مشترك توليد يك نمونه پيشرانه ٣سيلندر است كه بسيار كم مصرف خواهد بود. این موتور قرار است به طور مشترک توسط مرکز تحقیقات موتور ایران‌خودرو و ماهله طراحی شود. بر اساس اعلام شرکت ایران‌خودرو ،موتورهایی که براساس این قرارداد طراحی و توليد خواهند شد، ۱۲۰ تا ۱۶۰ اسب بخارقدرت دارند و از نظر آلایندگی نيز دستکم استانداردهای یورو ۶ را خواهند داشت. مصرف سوخت اولین موتور که سه سیلندر است و۱۲۰۰ سی سی حجم دارد حدود ۵ لیتر در صد کیلومتر عنوان شده است



صنعت خودرو و توسعه پایدار 


بسیاری از صاحبنظران در حوزه های خودروسازی، محیط زیستی، صنعت نفت و انرژی، و حتی علوم و دانش های نوین، معتقدند که وسایل حمل و نقل انسان های مدرن امروزی و تنوع بسیار محصولات خودروسازی جهان، نمی تواند تنها به نقل و انتقال افراد در سفرهای درون شهری و برون شهری و کسب خشنودی ورضایت مشتریان و ایجاد رفاه برای جامعه متمرکز شود و در صورتی که به ملاحظات محیط زیستی، توسعه پایدار کشورها و ملت ها، بافت هندسی شهرها ومشکلات ترافیک و آلایندگی هوا و مصرف سوخت، بی توجه باشد، حیات شرکت های خودروسازی را به خطر خواهد انداخت و این روند بر تولید، سودآوری، رضایت مشتریان وشهروندان از محصولات خودروسازی و در نتیجه آینده سرمایه گذاری در صنعت خودرو اثر خواهد گذاشت. در نتیجه صنعت خودرو چاره ای جز مشارکت در یک برنامه جامعه توسعه پایدار ندارد و این وظیفه مجلس و دولت است که بسترهای قانونی و برنامه ریزی برای توسعه پایدار را با توجه به ملاحظات زیست محیطی و روان سازی ترافیک و کاهش آلودگی هوا در دستور کار قرار دهد. 

در حال حاضر، بسیاری از خودروسازان جهان با وجود حاشیه سود کم خود، هرچه بیشتر به دنبال جلب رضایت مشتریان هستند و نوآوری ها و فناوری های دیجیتال را به کار گرفته اند تا رفاه و رضایت مشتری را به شدت افزایش دهند و به دنبال بازارهای جدید هستند تا حیات خود را با روندی با ثبات به پیش . گرچه صنعت خودرو با رشد بالای 10 تا 30 درصد در سه دهه اخیر، موتور محرک اقتصاد ایران بوده و صنعت صنعت ها نام گرفته است، اما ظرفیت بالای رشد تولید و سرمایه گذاری و گردش مالی حاصل رشد جمعیت در 40 سال اخیر، افزایش سرانه خودرو به ازای جمعیت موجود و رشد تقاضا و گردش پول و منابع بانک ها و خانواده ها بوده است. 


به عبارت دیگر، تمایل مردم به داشتن وسیله ای خصوصی که در دنیای امروز بتواند ضمن جابجایی افراد و خانواده، محیطی نسبتا خصوصی و همراه با آزادی عمل نسبی در حمل و نقل و مسافرت  و ارتباط با مردم را ایجاد نماید، و جای بسیاری از وسایل نقلیه عمومی، ساختمان ها و.... را بگیرد، باعث شده که رشد تقاضای خودرو در ایران بیش از سایر کالاها رشد کند و البته قیمت پایین خودرو در مقایسه با مسکن و هزینه مسافرت و ناملایمات سفر با وسایل نقلیه عمومی و... نیز عامل دیگری بوده که به شدت بر رشد صنعت خودرو در ایران موثر بوده است. 
همچنین خودروهای شخصی افراد بیش از خانه وملک و موقعیت شغلی و درآمد افراد مورد توجه بوده و شاید به همین دلیل، صنعت خودرو بیش از سایر بخش های اقتصادی در کانون توجه بوده و انتقادهای بسیاری در مورد کیفیت و تنوع محصولات خودروسازی مطرح شده است و مقایسه محصولات ساخت ایران با کشورهای خارجی نیز همواره مورد توجه بوده است. 


اما متناسب با رشد جمعیت و تمرکز امکانات تجاری، بازرگانی، صنعتی، دانشگاهی، هنری و...  در شهرهایی مانند تهران، معابر و پارکینگ و حتی جایگاه های سوخت کافی گاز و بنزین ایجاد نشد و شهری که برای 2 میلیون نفر ظرفیت داشته اکنون به شهر 14 تا 20 میلیون نفری با تردد تکراری روزانه 4 میلیون خودرو مواجه است 
 کاهش سرعت تردد خودروها، درجا کار کردن و رشد مصرف سوخت، ترمز و کلاچ و گاز اضافی، تردد خودروهای تک سرنشین، نبود پارکینگ در ادارات و فروشگاه ها و مراکز مراجعه مردم، باعث شده که عملا مصرف سوخت بیشتر، آلودگی هوا و ترافیک بیشتر را شاهد باشیم. با وجود خودروهای عمومی ومترو که بیش از 90 درصد بار ترافیکی را به عهده دارد، حضور بیش از 4 میلیون خودرو در سطح شهر در تمام ساعات 5 صبح تا 12 شب، انبوهی از مشکلات را به شهری مانند تهران اضافه کرده است. 
متاسفانه به دلیل بی توجهی به برنامه جامع شهری، نبود معابر مناسب، تراکم فروشی و ساختمان سازی بسیار، افزایش مهاجرت، پهنه بندی نامناسب و حضور مراکز مسکونی، اداری و تجاری و حتی نظامی در کنار هم، نبود وسایل نقلیه عمومی مناسب، و بسیاری از معضلات و ناکارآمدی موجود در کلان شهرها، اکنون نه تنها تعداد کافی برای پارک خودرو در ساختمان ها موجود نیست بلکه هر روز بر تعداد این خودروها اضافه می شود و هر سال میلیون ها خودرو به آنها اضافه می شود.
تحقیقاتی و طرح هایی که برخی شرکت ها از جمله تسلا، گوگل، تویوتا و فورد وجنرال موتورز انجام داده اند، روی تولید خودروهای هیبریدی، برقی و کوچک تمرکز دارد که می تواند با شرایط شهرهای بزرگ ایران مانند تهران، مشهد، اهواز، تبریز، اصفهان و... متناسب باشد و  بخش عمده ای از شهروندان از آن استقبال خواهند کرد. 

اگرچه برنامه دوچرخه سواری با این معابر و آلودگی هوا در تهران امکان پذیر نشد، اما برنامه کوچک سازی خودروها با دو سرنشین و مصرف کم و یا خودروهای برقی و هیبریدی کوچک، استفاده از موتورهای برقی در مرکز شهر و... می تواند ضمن کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت، به روان شدن تردد و ترافیک و جای پارک خودروها نیز کمک کند. 

در حال حاضر، تولید خودروسازی ایران به سالی حدود 1.5 تا 2 میلیون دستگاه رسیده که ورود آنها اگرچه قاعدتا باید رفاه و رضایت مشتری را به همراه داشته باشد، اما بعد از مدتی برای مشتری، همسایه و شهروندان چالش ایجاد می کند، زیرا متناسب با افزایش تولید خودرو، معابر، بافت هندسی شهرها، پارکینگ و... ایجاد نشده و مردم پولی بابت ایجاد این امکانات رفاهی به شهرداری و سایر نهادهای متولی خودروهای فرسوده، ساخت پارکینگ و... نمی دهند وهمچنان رها سازی خودرو در کوچه و خیابان و پرداخت عوارض خودروی سالانه حداقلی ادامه دارد و  ادامه این روند، عملا ممکن نخواهد بود، مگر آن که طرح هایی برای نجات جامعه از معضلات بیشتر با جلب مشارکت بالای مردم اجرا شود. 

براین اساس، تداوم وضعیت ناوگان حمل و نقل شهری، جاده ای، زندگی مردم، مراکز خدماتی مختلف شهرها، صنعت خودروسازی، صنعت نفت و ... نیازمند اصلاحاتی است که باید با مشارکت همه مردم و دولت و پلیس و شهرداری و... همراه شود و نمی توان تنها از صنعت خودرو انتظار داشت که در این راه به تنهایی به پیش رود. 


اما حتی بدون عزم ملی و همکاری سازمان های مجاور، صنعت خودروسازی کشور می تواند در پاسخ به تقاضا و نیاز بخش عمده ای از مصرف کنندگان که علاقه مند به خودروهای کوچک، کم مصرف، برقی و هیبریدی و .... هستند، اقدامات لازم برای طراحی و توسعه و تولید محصولات را شروع کند و برای این کار با خودروسازان بزرگ جهان تولید مشترک داشته باشد تا با فناوری های نوین، خودروهایی را با رانندگی ساده و کم مصرف و دوستدار محیط زیست را به جامعه ایران عرضه کند. 
با استقبال نهادگرایان، طرفداران محیط زیست، دانشجویان و... به تدریج این نوع محصول جدید خودروسازی با تشویق و تبلیغ و حمایت مواجه خواهد شد و به خصوص پارک راحت تر خودروها در شهرهای بزرگ، به شدت بر تمایل مردم به خرید این نوع خودروها افزایش خواهد یافت.