:
كمينه:۱۶.۵۱°
بیشینه:۱۷.۷۹°
Updated in: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۳:۱۴
ایمان نیکزاد

افق نفتی و پالایشی عمان

کشور کوچک عمان با 5/5 میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت خام، بیست و دومین کشور در جهان و هفتمین کشور در منطقه خاورمیانه از نظر میزان ذخایر نفت است. این ذخایر به طور عمده در مناطق خشکی شمالی و مرکزی و در میادین کوچک و پراکنده واقع شده اند. عمان با تولید حدود 1 میلیون بشکه در روز، بیست و پنجمین تولید کننده نفت خام جهان است
کد خبر: ۱۰۴۳۱۸
تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۳۹۶ - ۱۵:۰۸
اقتصاد گردان -  اقتصاد این کشور همانند تعداد زیادی از کشورهای خاورمیانه وابسته به درآمد نفت است. بیش از 67% از درآمد این کشور از صنایع نفت و گاز حاصل می شود. هرچند که طبق آمارهای منتشره از سوی بانک مرکزی عمان، در سال 2016 تنها 26% از GDP این کشور مبتنی بر درآمدهای نفتی بوده است. این امر در حالی رخ داده که درآمدهای نفتی در سالهای 2014 و 2015 به ترتیب 46% و 34% از GDP عمان را شامل می گردید. بودجه سال 2017 دولت عمان 8\7 میلیارد دلار کسری دارد. 

میزان تولید و مصرف نفت خام و فرآورده های نفتی عمان ( 1996 – 2016 )  (هزار بشکه در روز)


 
      
     مقصد اکثر محمولات نفت خام صادراتی عمان کشورهای چین، تایلند، کره جنوبی و ژاپن هستند. در سال گذشته میلادی 78% صادرات نفت خام این کشور به چین بوده است. عمان در حال حاضر تنها از بندر میناء الفحل جهت صادرات نفت خود که بعنوان Oman Blend با API=32 شناخته می شود استفاده می کند.  در سال 2016 متوسط صادرات روزانه نفت خام و مایعات نفتی این کشور 912.500 بشکه بوده که بیشترین میزان صادرات نفت عمان از سال 1999 تاکنون به شمار می رود. طی دو دهه گذشته، میزان صادرات و ذخایر نفتی این کشور نوسان چندان زیادی نداشته است. در سال گذشته میلادی دو میدان جدید نفتی به مقدار حدود 67 میلیون بشکه در شمال این کشور کشف گردید. عمان در حال استفاده از تکنولوژی های جدید ازدیاد برداشت از مخازن  نظیر Miscible، Polymer و Steam injection است. استفاده از این تکنولوژی های نو باعث گردیده که هزینه تولید هر بشکه نفت خام این کشور کاهش قابل توجه ای داشته و از 3\9 دلار به 8 تا 5\8 دلار برای هر بشکه تقلیل یابد. این بدان معناست که با لحاظ نمودن قیمتهای کنونی نفت خام، عمان 6 تا 7 برابر هزینه تولید خود از فروش نفت درآمد کسب می کند که این خبر بسیار خوبی برای اقتصاد این کشور کوچک است. 


مقاصد صادرات نفت خام عمان - 2016

 
     شرکت دولتی توسعه نفت عمان  (PDO -  Petroleum Development Oman)دارای بیش از 90% از ذخایر نفت عمان و اپراتور 70% از تولید آن است و سهام آن تشکیل شده از: 60% مالکیت در اختیار دولت عمان، 34% کمپانی شل، 4% کمپانی توتال و 2% پارتکس پرتغال. اکسیدنتال پترولیوم (Occidental Petroleum) بزرگترین شرکت خارجی حاضر در عمان و دومین تولید کننده بزرگ نفت در این کشور شناخته می شود.  دیگر شرکتهای  مهم حاضر در صنعت نفت این کشور  عبارتند از:  Shell، Total ، Partex،  BP،  CNPC،  KoGas،  Repsol. 
     ضمناً علاوه بر شرکت PDO شرکت دولتی OOC (Oman Oil Company) نیز مسئولیت سرمایه گذاری در بخش انرژی از جمله صنعت نفت در داخل و خارج از عمان را عهده دار می باشد. هم اکنون این کشور دارای دو پالایشگاه با مجموع توان پالایشی 304 هزار بشکه در روز است. پالایشگاه میناء الفحل، اولین پالایشگاه عمان بوده که با ظرفیت 106 هزار بشکه در روز در سال 1982 افتتاح شد و پالایشگاه Sohar نیز در سال 2006 با ظرفیت 116 هزار بشکه در روز در مدار تولید قرار گرفت. شرکت ORPC Oil Refineries and Petroleum Industries Company)) مسئولیت اداره این پالایشگاهها را برعهده دارد. این شرکت توانست در سال 2016 ظرفیت پالایشگاه Sohar را به 198 هزار بشکه در روز افزایش دهد . لازم به ذکر است که 26% از سهام پالایشگاه Bina واقع در مرکز کشور هندوستان با ظرفیت 120 هزار بشکه در روز متعلق به عمان می باشد. مصرف فعلی فرآورده های نفتی این کشور 186 هزار بشکه در روز است که پالایشگاههای داخلی قادر به تامین بخش اعظم فرآورده های نفتی مورد نیاز هستند و این کشور تنها مقدار کمی فرآورده وارد می کند.
    
 سیستم خط لوله عمان بیشتر بر روی تحویل نفت خام به تنها پایانه صادرات نفت این کشور در بندر میناء الفحل متمرکز است. همچنین این خطوط لوله، مجتمع های صنعتی و پتروشیمی که به عنوان بخش جدایی ناپذیری از برنامه توسعه اقتصادی و گسترش فعالیتهای پایین دستی صنایع وابسته به نفت و گاز به شمار می روند را تغذیه می کند. شرکت توسعه نفت عمان از بیش از 1600 کیلومتر خط لوله نفت که در سراسر کشور ساخته شده بهره برداری می کند. علاوه بر این، دولت عمان یک ترمینال صادراتی برای توسعه پالایشگاه Sohar در همان منطقه راه اندازی کرده است.


نمودار مصرف فرآورده های نفتی عمان- 2016 و نقشه میادین، تاسیسات و خطوط لوله نفتی و گازی عمان



 
      طبق اطلاعات منتشره، عمان تا پایان سال 2017 یک مرکز بزرگ ذخیره سازی و بانکرینگ در نزدیکی Sohar را به  بهره برداری می رساند. مهمترین پروژه استراتژیک نفتی این کشور تا سال 2021، طرح احداث یک پالایشگاه 230 هزار   بشکه ای  (green-field)با مشارکت شرکت نفت بین المللی کویت (KPI) به ارزش 7 میلیارد دلار، ساخت چندین مجتمع پتروشیمی در مجاورت این پالایشگاه و احداث مخازن ذخیره سازی نفت خام تا ظرفیت 200 میلیون بشکه در منطقه        Ad Duqm است. لازم به ذکر است که طبق قرارداد منعقده فی مابین شرکتهای نفت عمان و کویت که هر کدام 50 درصد سهام این پالایشگاه را در اختیار دارند قرار شده که نفت خام پالایشگاه Ad Duqm بطور مساوی توسط این کشورها تامین گردد. این نخستین سرمایه گذاری برای یک طرح پالایشگاهی و پتروشیمی یکپارچه در داخل یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به شمار می رود. پروژه یادشده همچنین نخستین پالایشگاه این کشورها خواهد بود که واردکننده نفت خام است.
      به باور تحلیگران نفتی، در صورت اجرای کامل طرح احداث این مخازن که بیش از نیاز ذخیره سازی کشور عمان است، مهمترین بخش این پروژه عظیم شکل می گیرد. زیرا چنانچه سایر کشورهای منطقه مخصوصاٌ کشورهای حاشیه جنوبی   خلیج فارس بتوانند از طریق خط لوله، نفت خام و یا فرآورده های نفتی خود را به این مخازن منتقل نمایند، خواهند توانست با ایجاد امکان عرضه محمولاتشان در دریای عرب ، مسیر نفتکشها را 5 تا 7 روز کوتاه تر نمایند که در این صورت این کشورها می توانند علاوه بر تسریع در زمان حمل محمولات به بازارهای هدف و ایجاد جذابیت اقتصادی برای خریداران از طریق کاهش هزینه های حمل، محمولات نفتی خود را بدون عبور از تنگه سوق الجیشی هرمز که در حاضر روزانه حدود 5\18 میلیون بشکه نفت از آن گذر می کند، صادر نموده و موجب افزایش اهمیت استراتژیک مخازن منطقه  Ad Duqm که در تقاطع خاورمیانه، آسیا و آفریقا واقع شده گردند.
 
       کارشناسان نفتی اظهار می دارند که با توجه به طرح های افزایش توان تولید نفت و فرآورده های پالایشگاهی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، احداث مراکز جدید ذخیره سازی و پایانه های بارگیری در خارج از تنگه هرمز و نزدیکتر شدن به بازارهای مصرف اهمیت بیشتری برای این کشورها پیدا کرده است. عمان نیز با چنین دیدگاهی می کوشد با ساخت پتروپالایشگاه Ad Duqm با هدف افزایش صادرات و ایجاد هاب بزرگ ذخیره سازی و صادرات محمولات نفتی و پالایشی در آن منطقه، به این مهم دست یابد.