:
كمينه:۱۷.۶۲°
بیشینه:۱۷.۹۹°
Updated in: ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۳:۱۴
مشتريان بانكي به مشاوره و راهنمايي بيش از تنوع خدمات نياز دارند

افزايش 140 تريليوني سپرده بلندمدت در يازده روز اول شهريور 96، با پيامك و تماس بانك ها سپرده هااز كوتاه مدت به بلندمدت انتقال يافت

وقتي برنامه شبكه بانكي با ارسال پيامك و دعوت از مشتريان براي بستن قرارداد جذب سپرده با سودهاي قبلي اجرا شد منجر به آن شد كه سپرده كوتاه مدت در پايان شهريور 96 به 481 تريليون تومان برسد و 123 میلیارد تومان کاهش یابد و سپرده بلندمدت به 654 تريليون تومان برسد و 140 تریلیون تومان افزایش یابد
کد خبر: ۱۰۳۲۵۳
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۶ - ۱۹:۰۴
اقتصاد گردان  – محسن شمشيري: فرصت يازده روزه اي كه بانك مركزي از 31 مرداد تا 11 شهريور 96 به بانك ها داد تا  از 11 شهريور سياست كاهش نرخ سود رعايت شود و قراردادهاي سود سپرده بلندمدت را حداكثر 15 درصد و سپرده كوتاه مدت را حداكثر 10 درصد محاسبه كنند، موجب شد كه بانك ها و موسسات اعتباري طي تماس با مشتريان خود از طريق تلفن، پيامك و... خواستار تمديد قراردادهاي جذب سپرده با نرخ هاي قبلي شوند و اين موضوع منجر به كاهش رقم سپرده هاي كوتاه مدت و افزايش سپرده هاي بلندمدت شد و آمار ها نشان مي دهد كه  مبلغ سپرده هاي بلندمدت در پايان شهريور نسبت به پايان مرداد ماه به ميزان  140 تریلیون تومان افزایش يافته كه احتمالا نتيجه عملكرد يازده روز ابتداي شهريور است. 


 بانک مرکزی در تاريخ 31 مرداد 96 در بخشنامه ای به شبکه بانکی، تدابیر هشت گانه ای را با تاکید بر اجتناب از رقابت های ناموجه بین بانک ها و موسسات اعتباری در جذب سپرده ها ابلاغ کرد كه بر اساس آن از ۱۱ شهریورماه  بانک ها و موسسات اعتباری موظف شدند نرخ سودعلی الحساب سپرده های سرمایه گذاری مدت دار یک ساله حداکثر ۱۵ درصد و سپرده های کوتاه مدت را حداکثر ۱۰ درصد محاسبه و رعایت کنند.
كارشناسان با اشاره به اثر فراخوان بانك ها و موسسات اعتباري بر رشد سپرده هاي بلندمدت معتقدند، كه اين عملكرد يازده روزه بانك ها و استقبال سپرده گذاران براي افزايش سپرده هاي بلندمدت خود، نشان مي دهد كه مردم و مشتريان بانك ها بيش از آنكه به خدمات نوين بانكي نياز داشته باشند، به آگاهي رساني، اطلاع رساني و مشاوره بانكي و مالي نياز دارند تا با تشخيص تحولات آينده و از جمله يكسال آينده، بهترين تصميم را كه به نفع آنهاست اتخاذ كنند. 
هر چند كه در حال حاضر اقتصاد ايران بيش از هرزمان نيازمند كاهش نرخ سود بانكي متناسب با كاهش تورم و كاهش هزينه هاي مالي و حمايت از توليد است و بايد منتظر اثر سياست جديد بر ميزان جذب سپرده ها در ماه هاي مهر تا مرداد سال آينده باشيم كه اين برنامه چقدر به جذب سپرده بلندمدت و تا چه حد به رشد سپرده كوتاه مدت و يا خروج سپرده از بانك ها به سمت بورس، مسكن و ارز و سكه و... منجر خواهد شد، اما در عين حال بايد توجه داشت كه روند رشد سپرده كوتاه مدت بيش از سپرده بلندمدت از دي ماه سال 95 كاملا مشهود بوده  و نگراني هايي را در بين كارشناسان بانكي ايجاد كرده بود. 

مقايسه سپرده ها در مرداد و شهريور – هزار ميليارد تومان – درصد

شاخص

مرداد 96

شهريور 96

تغيير شهريور به مرداد

درصد رشد 5 ماهه اول 96 نسبت به اسفند 95

درصد رشد شش ماهه اول 96 نسبت به اسفند 95

رقم سپرده بلندمدت

514

654

140

6.3

35.4

رقم سپرده كوتاه مدت

604

481

123-

14.4

8.9-

سپرده ديداري

132

134

2

6.5

8.1


مقايسه نرخ رشد سپرده ها در يكسال اخير

بلافاصله بايد سوال شود كه اگر اين سياست بانك مركزي در كاهش نرخ سود و برنامه اي كه در شهريور 96 اجرا شده، رخ نمی داد اکنون شاخص های پولی و بانکی به چه سمتی می رفت؟ چه مقدار پول از بانك ها يا از سپرده هاي بلندمدت خارج مي شد؟ و اکنون که برنامه کاهش نرخ سود اجرا شده، اثر اين سياست بر نظام بانكي چه بوده است؟ 
نگاهي به روند اثر سياست هاي پسابرجام و رونق نسبي در اقتصاد، و همچنين اعلام سياست كاهش نرخ سود بانكي بر روند سپرده ها نشان مي دهد كه تا آذرماه 95 به خاطر جذابيت سود سپرده ها كه فاصله زيادي با نرخ تورم داشته، همواره رقم سپرده بلندمدت بيش از سپرده كوتاه مدت بوده است اما از دي 95 به دنبال اعلام برنامه كاهش سود بانكي، به تدريج رقم كوتاه مدت از رقم بلندمدت پيشي گرفت و اختلاف آنها منفي شد يعني سپرده كوتاه مدت بيشتر از بلندمدت شد و نوعي نگراني در شبكه بانكي براي خروج سپرده ها و هدايت به سمت بازارهاي ديگر ايجاد كرد و مشتريان پول خود را در حساب كوتاه مدت و حساب جاري نگهداري مي كردند تا بلافاصله پس از تصميم گيري بتوانند اين پول ها را به سمت بازار ارز و سكه و مسكن و ساير دارايي ها و بورس و... هدايت كنند. 
اين وضعيت در فاصله دي 95 تا مرداد 96 به صورت قطعي وجود داشته و همواره از رقم بلندمدت كاسته شده و بر ميزان كوتاه مدت افزوده شده است و نقدينگي جديد نيز عمدتا جذب كوتاه مدت شده است به طوري كه رشد سپرده كوتاه مدت از آذر 95 تا مرداد 96 به ميزان 27.7 درصد ظرف هشت ماه بوده است در حالي كه رشد سپرده بلندمدت در اين دوره هشت ماهه تنها 5.5 درصد بوده است. 
 به عبارت ديگر، رشد سپرده كوتاه مدت در اين دوره 22.2 واحد درصد بيشتر از رشد سپرده بلندمدت بوده است. اين در حاليست كه در شهريور تمام اين فاصله و رشد بيشتر كوتاه مدت نسبت به بلندمدت جبران شده و عملكرد يكساله نظام بانكي نشان مي دهد كه در يكسال شهريور 95 تا شهريور 96 رشد سپرده بلندمدت 34 درصد و رشد كوتاه مدت 15.5 درصد بوده و عملا در اين يكسال، بلندمدت 18.5 واحد درصد رشد بالاتري نسبت به كوتاه مدت داشته است. 
البته اين عملكرد يكماهه نمي تواند مبناي كاملي براي نتيجه گيري باشد و بايد ديد كه با اضافه شدن نقدينگي در ماه هاي آينده و همچنين ثابت ماندن نرخ سود حداكثر 15 درصدي، چه روندي در رشد سپرده ها شاهد خواهيم بود و برخي كارشناسان از حالا پيش بيني مي كنند كه بار ديگر شاهد رشد بيشتر كوتاه مدت نسبت به بلندمدت در ماه هاي آتي باشيم و براين اساس لازم است كه بانك ها همچنان خدمات مشاوره و راهنمايي و دعوت از سپرده گذاران را به شكل هاي مختلف ادامه دهند تا در كنار خدمات نوين بانكي، اثرگذاري سپرده ها بر روند توليد و اقتصاد كشور و كاهش هزينه ها و به خصوص كاهش نرخ سود تسهيلات بانكي را شاهد باشيم.  


هزار ميليارد تومان – درصد

شاخص

اسفند 94

آذر95

دي 95

اسفند95

مرداد 96

شهريور

96

رشد مرداد 96 به آذر 95

رشد شهريور 96 به شهريور 95

سپرده بلندمدت

448

487

485

483

514

654

5.5 درصد

34

سپرده كوتاه مدت

370

473

489

528

604

481

27.7 درصد

15.5

اختلاف بلندمدت منحاي كوتاه مدت 

118

14

4-

45-

90-

173

22.2- درصد

18.5  درصد

 



مقايسه سپرده ها در مرداد و شهريور 96 

براساس عملكرد سيستم بانكي در ماه هاي اخير، تا مرداد ماه سرعت رشد سپرده كوتاه مدت بيش از سپرده بلندمدت بوده و رقم كوتاه مدت در پايان مرداد96 به 604 تريليون تومان و سپرده بلندمدت به 514 تريليون تومان رسيد و اين نگراني وجود داشت كه با تغيير مقصد سرمايه گذاري ها شاهد خروج پول از سپرده بلندمدت و افزایش سپرده کوتاه مدت به خاطر سياست كاهش نرخ سود باشيم. اما وقتي برنامه شبكه بانكي اجرا شد و قراردادهاي جديد با نرخ هاي قبلي تمديد شد منجر به آن شد كه سپرده كوتاه مدت در پايان شهريور 96 به 481 تريليون تومان برسد و 123 میلیارد تومان کاهش یابد و سپرده بلندمدت به 654 تريليون تومان برسد و 140 تریلیون تومان افزایش یابد. 
فاصله اين دوعدد يعني سپرده هاي بلندمدت و كوتاه مدت در شهريور با مرداد دقيقا نشان مي دهد كه اثر اين برنامه و سياست كاهش نرخ سود بانك مركزي  مثبت بوده است 
به عبارت ديگر در حالي كه رشد 5 ماهه اول 96 براي سپرده هاي كوتاه مدت  14.4 و بلندمدت 6.3 درصد بوده اما در دوره شش ماهه و بعد از اجراي برنامه شبكه بانكي رشد سپرده هاي كوتاه مدت 8.9- درصد و بلندمدت 35.4 درصد بوده است و اين موضوع نشان دهنده موثر بودن برنامه بانك ها در افزايش سپرده هاي بلندمدت و  جلوگيري از خروج سپرده ها بوده است. 
حال اين پرسش مطرح است كه اگر سپرده گذاران دعوت نمي شدند و به آنها مشاوره و راهنمايي داده نمي شد، تا چه ميزان مي توانست موجب خروج سپرده هاي بلندمدت از بانك ها و هدايت به سمت بازارهاي مختلف و... شود؟ زيرا مهمترين پيام نگهداري پول در سپرده كوتاه مدت، استفاده از آن در كسب وكار، خريد و فروش، جابجايي در بازارها و بانك ها و موسسات مالي مختلف است تا هر زمان كه مشتري تشخيص داد بلافاصله پول خود را به سمت ديگري هدايت كند. اما نگهداري پول در سپرده بلندمدت به معناي آن است كه حداقل يكسال جابجا نمي شود و بانك امكان آن را دارد كه از اين منابع براي پرداخت تسهيلات و سرمايه گذاري در توليد و تجارت كشور بهره ببرد. 

اثركاهش نرخ سود بر كنترل تورم 

 افزایش سپرده بلندمدت از نظر کنترل تورم نیز موثر است و به تدریج به کاهش نرخ سود تسهیلات در آینده کمک خواهد کرد و هزینه واحدهای اقتصادی را از جهت هزینه تسهیلات بانکی ارزان تر کاهش خواهد داد زيرا باعث توانمند شدن بانك ها در پرداخت تسهيلات، كاهش هزينه جذب سپرده، تامين مالي توليد و واحدهاي اقتصادي و... خواهد شد و اضافه برداشت از بانك مركزي و استفاده از منابع بين بانكي يا منابع گران قيمت را كمتر خواهد كرد و لذا به تدريج بر كاهش نرخ سود تسهيلات بانك ها نيز اثرگذار خواهد بود و در نهايت تورم را نيز كمتر مي كند. براين اساس،  باید منتظر اثر سیاست کاهش نرخ سپرده بر نرخ سود تسهیلات باشیم. 
ادامه كاهش نرخ تورم نقطه به نقطه و دوازده ماهه نيز نشان مي دهد كه سیاست های اخیر بار تورمي نداشته و كاهش نرخ سود لطمه اي به سطح عمومي قيمت ها نزده و اتفاقا مسير سرمايه گذاري و سپرده ها را بهبود بخشيده است.
نرخ تورم نقطه به نقطه از 8.6 درصد در مرداد به 8.4 در شهريور و مهر 96 رسيد و عملا كاهش يافت. نرخ تورم دوازده ماهه نيز از 10 درصد در مرداد به 9.9 در شهريور و 9.8 در مهر 96 رسيد كه كاهشي بوده است و حداقل در اين دو ماه شهريور و مهر 96 اثر سياست اجراي كاهش نرخ سود بانكي و جذب سپرده در فرصت يازده روزه به نرخ هاي قبلي، مثبت بوده و باعث كنترل تورم شده است نه افزايش تورم.... 
لذا اگر همان روند 5 ماه اول در شهريور نيز ادامه مي يافت، اكنون وضعيت سپرده هاي كوتاه مدت و بلندمدت بدتر شده بود و احتمالا بخشي از منابع مردم و بانك ها به بازارهاي ديگر و از جمله به سپرده هاي كوتاه مدت براي نقل و انتقال سريع هدايت مي شد. 

نقدينگي 1389 تريليون توماني

نقدینگی در شهریورماه سال جاری  به بیش از یک هزار و ۳۸۹ هزار میلیارد تومان رسيده که نسبت به اسفندماه سال گذشته ۱۰.۹ درصد رشد داشته و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۳.۸ درصد افزایش نشان می‌دهد.حجم نقدینگی اضافه شده در 6 ماهه امسال 136 هزار و 560 میلیارد تومان  بوده است.
سهم پول از نقدینگی 186 هزار و 240 میلیارد تومان، سهم شبه پول 1221 هزار و 710 میلیارد تومان و حجم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص 34 هزار و 470 میلیارد تومان بوده است. در 6 ماهه اول امسال شبه پول 12 درصد و پول 3.2 درصد رشد کرده است.
 همچنان رشد بدهي دولت به بانك ها يكي از نگراني هاي عمده سيستم بانكي است. در شهريور 96 بدهي بخش دولتي به سيستم بانكي 237 هزار ميلياردتومان بوده كه از اين رقم، بدهي دولت به بانك ها معادل 172 هزار ميليارد تومان بوده كه نشان دهنده رشد بالاي بدهي دولت به بانك ها است كه در يكسال اخير 25.7 درصد و در شش ماه اول 8.5 درصد رشد كرده است. همچنين بدهي دولت به بانك مركزي 37 و بدهي شركت هاي دولتي به بانك مركزي 24 هزار ميليارد تومان بوده است. 
بدهي بانك ها به بانك مركزي نيز به 109.71 هزار ميليارد تومان رسيده كه رشد 16.4 درصد در يكسال اخير و 10.1 درصد در شش ماه اول رشد كرده است. 
حجم پول در این دوره به ۱۶۸۲.۴ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به شهریورماه سال گذشته ۱۳.۷ و نسبت به اسفندماه سال گذشته ۳.۲ درصد رشد یافته است. میزان شبه پول در گزیده های آماری منتشر شده در شهریورماه سال جاری به ۱۲۲۱۷.۱ هزار میلیارد ریال رسیده است که نسبت به اسفندماه گذشته ۱۲ درصد رشد داشته است.
بدهی بخش غیردولتی را ۹۹۱۵.۷ هزار میلیارد ریال اعلام کرده که به نسبت اسفندماه سال گذشته ۸ درصد و به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۱۷.۷ درصد افزایش نشان می‌دهد.
میزان دارایی‌های خارجی سیستم بانکی در شهریورماه امسال ۶۱۷۰.۹ هزار میلیارد ریال اعلام شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷.۳ درصد افزایش یافته است. در عین حال، بدهی بخش دولتی در دوره مورد بررسی ۲۳۷۳.۷ هزار میلیارد ریال است که نسبت به شهریورماه سال ۹۵ به میزان ۱۶.۳ درصد رشد نشان می دهد.

خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مرکزی

جداول گزیده‌های آماری منتشر شده نشان می‌دهد که دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در شهریورماه سال جاری به ۳۵۴۲.۶ هزار میلیارد ریال رسیده که افزایشی ۴.۴ درصدی نسبت به اسفندماه ۱۳۹۵ داشته است؛ این رقم در مقایسه با شهریورماه ۹۵ نیز ۴ درصد افزایش یافته است.
میزان اسکناس و مسکوک در اختیار بانک مرکزی در شهریورماه ۹۶، ۷۴.۳ هزار میلیارد ریال اعلام شد که نسبت به اسفندماه ۴۸.۳ درصد و نسبت به شهریور سال گذشته ۴۳.۴ درصد رشد نشان می‌دهد.
میزان سپرده بانک ها و موسسات اعتباری نزد بانک مرکزی در شهریورماه سال جاری به رقم ۱۵۰۳.۷ هزار میلیارد ریال رسیده که نسبت به اسفندماه ۱۴.۵ درصد و نسبت به شهریور سال گذشته ۲۲.۹ درصد افزایش نشان می دهد.
سپرده های بخش دولتی نزد بانک مرکزی در شهریورماه رقم ۳۲۱.۵ هزار میلیارد ریال بود که نسبت به اسفند سال گذشته منفی ۱۳.۹ درصد و نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۳.۵ درصد رشد یافته است.
همچنین براساس این گزارش، میزان بدهی های ارزی بانک مرکزی در شهریورماه ۱۶۶۸.۲ هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به اسفند سال قبل، ۱۳.۵ درصد و نسبت به شهریورماه سال گذشته ۷.۸ درصد افزایش یافته است.
این رقم نسبت به شهریور ماه سال قبل 23.8 درصد (267 هزار و 240 میلیارد تومان) رشد داشته است.