رنگ فراموشی بر زیورآلات ترکمن

اقتصادگردان_ سنت های دیرینه در  زمینه البسه که ریشه در باورهای این قوم نجیب و مرزبان دارد  حفظ شده است و نفس می کشد و هنوز هم می شود دخترکان ترکمن را با «تاخیه» و «کتن کوینک» که با رنگ الهام گرفته از طبیعت مزین و در بافت آن تارهای ابریشم با ظرافت در هم آمیخته شده است به نظاره نشست. البسه اقوام ترکمن در طایفه های «نخورلی»، «گرکز»، «گوکلن» و «تکه» در بخش جرگلان، همچون فرش های نفیس ابریشمی و نمدهای زیر پای شان، هنر بند بند انگشتانی است که این روزها می رود تا غبار فراموشی به خود بگیرد.امروز در جرگلان می توان این هنر را رو به زوال دید. با آن که هر یک از طوایف پوشش رسمی خود را حفظ کرده اند، اما دیگر زیورآلات که لباس زنان را مزین می ساخت چندان به چشم نمی خورد.

وقتی پای صحبت های یکی از فعالان عرصه صنایع دستی و لباس می نشینیم به این مسئله که بافت و تهیه لباس ترکمنی زمان بر است، اشاره می کند و می گوید: با آن که پوشش سنتی در منطقه هنوز حفظ شده اما طرح ها و رنگ های جدید و موجود در بازار سلایق را متغیر کرده است و برای فروش محصولاتمان نیازمند تبلیغات گسترده هستیم.

«سرفراز» ادامه می دهد: در صورت ایجاد مکانی برای عرضه صنایع دستی و لباس های سنتی، شرایط و زمینه رونق این حرفه فراهم خواهد شد.وی تصریح می کند: بسیاری از افرادی که در چند سال گذشته در این عرصه فعال بوده اند دیگر پیر و از کار افتاده شده اند که شاید این مقوله از دلایل تمایل نداشتن دختران و کودکان برای ورود و فعالیت در این زمینه باشد.

یکی از کارشناسان صنایع دستی ترکمن نیز با اشاره به قدمت و اصالت پوشش و این هنر دستی می گوید: فرهنگ هر قوم نشأت گرفته از باورها و اعتقادات شان است و لباس قوم ترکمن که متشکل از بخش هایی همچون چیرپی، قورساقچا، قیناچ، دون، تلپک، تاخیه، اوچمک و قوشاق در رنگ ها و طرح های مختلف و بیشتر از جنس ابریشم خالص است توسط زنان این قوم تهیه می شود.

«فروز» می افزاید: در سال های اخیر،  پوشش زنان ترکمن تغییر چندانی نداشته  اما استفاده از زیور آلات توسط بانوان به طور چشمگیری کاهش داشته است به گونه ای که به جرئت می توان گفت در بخش جرگلان  شخصی در زمینه زیور آلات فعالیت نمی کند و  این هنر و استفاده از آن عملاً به فراموشی سپرده شده است.وی تصریح می کند: با اهمیت دادن به پوشش دیرینه در این قوم می توان گامی بلند در توسعه مشاغل روستایی برداشت.

وی ادامه می دهد: نیاز به فرهنگ سازی در زمینه تمایل به پوشش سنتی در سنین پایه ملموس است به طوری که در صورت استفاده کودکان ترکمن از لباس سنتی، تداوم فرهنگ اتفاق خواهد افتاد. «فروز» خاطرنشان می کند: پوشش سنتی که نشان این قوم به شمار می آید در میان مردان از بین رفته است، اما استفاده از پوشش مناسب مردان ترکمن از قبیل تلپک و تاخیه در مراسم  بومی و محلی می تواند نقطه شروعی برای فرهنگ سازی مجدد باشد.

در این باره، رئیس شورای شهرستان راز و جرگلان با بیان این که اهمیت پوشش سنتی در راستای حفظ فرهنگ بر شخصی پوشیده نیست، اظهار می کند: فعالیت در زمینه تولید لباس سنتی و صنایع دستی یک ظرفیت به شمار می آید و باید مورد توجه قرار گیرد. «واحد خالدی» می افزاید: ایجاد نمایشگاه و بازارچه برای عرضه محصولات دستی نقش گسترده ای در ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی دارد که متاسفانه جرگلان نیازمند اما محروم از نمایشگاه و بازارچه است.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نیز  با بیان این که برای عرضه محصولات و صنایع دستی، برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت وجود دارد، اضافه می کند: صنعت گران این منطقه در نمایشگاه هایی که در سراسر کشور برگزار می شود شرکت می کنند و اخیرا نیز صنعت گران استان حضور گسترده و فعالی در این نمایشگاه ها داشته اند و یک پای ثابت صنعت گران شرکت کننده در نمایشگاه های خارج از استان راز و جرگلانی ها بوده اند به طوری که محصولاتشان در بیش از 20 نمایشگاه به نمایش گذاشته شد.

 «عابدی» ادامه می دهد: در نمایشگاه های خارج از استان همیشه یک غرفه برای راز و جرگلان وجود دارد. وی با اظهار تاسف از این که در هیچ جای استان بازارچه یا نمایشگاه دایمی برای عرضه محصولات صنایع دستی وجود ندارد، می گوید: ایجاد بازارچه در شهرستان هایی مانند راز و جرگلان که در مسیر تردد مسافران قرار ندارد خیلی توجیه اقتصادی نخواهد داشت.

منبع: خراسان شمالی